AST OTWARTA | Światowy Dzień Inwalidów i Ludzi Niepełnosprawnych
19.03.2023
Święto obchodzone corocznie w 3. niedzielę marca ustanowione przez Międzynarodową Organizację Pracy, którego głównym założeniem jest zarówno kształtowanie świadomości dotyczącej problemów osób niepełnosprawnych, jak i walka z wykluczeniem społecznym, z różnymi stereotypami na temat niepełnosprawności.
Wydarzeniem inicjującym ustanowienie dnia była katastrofa górnicza 8 sierpnia 1956 roku w kopalni węgla kamiennego Bois du Cazier w Marcinelle w Belgii, w wyniku której śmierć poniosło 262 górników pochodzących z 12 krajów, a część doznała poważnych obrażeń zostając inwalidą.
Prawdopodobnie jest to najstarsze święto poświęcone osobom niepełnosprawnym w wyniku wypadków przy pracy. Na obchody Dnia MOP wybrał pierwsze dni wiosny, symbol odradzającej się przyrody.
W Polsce obchody organizowane są od 1959 roku przez Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów.
Podobnym świętem, o nieco większym zasięgu globalnym, jest obchodzony 3 grudnia Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, ustanowiony przez ONZ.
Celem obu inicjatyw jest zarówno kształtowanie świadomości dotyczącej problemów osób z niepełnosprawnościami, jak i walka z wykluczeniem społecznym i dążenie do równouprawnienia. Integracja społeczna od zawsze była kluczową kwestią dla właściwego funkcjonowania osób z niepełnosprawnościami. Dzięki międzynarodowym wysiłkom sytuacja ta uległa znacznej poprawie – niepełnosprawność przestaje być czymś wstydliwym, nienaturalnym.
Pod konwencją ONZ o prawach o niepełnosprawnych (285 KB) podpisało się większość państw świata (Polska ratyfikowała w 2012 r.), zobowiązując się tym samym do dołożenia wszelkich starań, by zapewnić osobom niepełnosprawnym pełną dostępność do życia publicznego.
Warto podkreślić, że rozumienie niepełnosprawności zmieniało się. W Polsce dopiero pod koniec XX wieku zaczęto stosować pojęcie niepełnosprawność. Od okresu międzywojennego osoby z niepełnosprawnościami określano jako inwalidów. Do tej grupy zaliczono także osoby starsze. Słowo inwalida to termin medyczno-prawny, odnoszący się kilkadziesiąt lat temu do niezdolności podjęcia pracy pozwalającej na utrzymanie się.
Na przełomie XX i XXI wieku zaczęto myśleć o osobach z niepełnosprawnościami, jako o ludziach aktywnych, mogących pracować, rozwijać swoje pasje i zdolności. To efekt przejścia od modelu medyczno-prawnego do modelu społecznego. Słowo inwalida jest bardzo nielubiane przez osoby z niepełnosprawnościami i uważane przez nie za dyskryminujące. Redukujące człowieka do jego historii medycznej.
Słownictwo dotyczące osób z niepełnosprawnościami – wywiad Ireneusza Białka z prof. Jerzym Bralczykiem
Dobre maniery wobec osób z niepełnosprawnością
Od października 2021 roku realizujemy projekt AST OTWARTA, którego celem jest poprawa dostępności Uczelni dla osób ze szczególnymi potrzebami (w tym dla studentów i pracowników z niepełnosprawnościami) poprzez wdrożenie zmian organizacyjnych, architektonicznych, technologicznych i edukacyjnych oraz podniesienie świadomości i kompetencji kadry AST z zakresu niepełnosprawności. Wszystkie ww. działania pozwolą na likwidowanie barier i poprawę dostępu dla osób z niepełnosprawnościami do kształcenia na poziomie wyższym.
Projekt AST OTWARTA jest nowatorskim i unikalnym projektem dającym szanse na przełamania stereotypów i zmiany postrzegania osób z niepełnosprawnościami na skalę nie tylko polskich uczelni artystycznych, ale szeroko rozumianego teatru. Jego celem jest wypracowanie rozwiązań, które są odpowiedzią na konkretne braki środowiska wyższego szkolnictwa artystycznego i potrzeby osób z niepełnosprawnościami. Rezultatem jest szeroki plan działania pozwalający na przezwyciężenie trudności w postrzeganiu i myśleniu o osobach z niepełnosprawnościami i ich miejscu w dostępnej uczelni teatralnej, a co za tym idzie w teatrze. Realizacja projektu pozwoli na kompleksowe i trwałe wypracowanie rozwiązań umożliwiających budowanie strategii działania AST w celu tworzenia innowacyjnych rozwiązań dla osób ze szczególnymi potrzebami, które ze względu na swoją kondycję psychofizyczną nie mogą w pełni uczestniczyć w procesie kształcenia i korzystać z oferty Uczelni.
PEŁNOMOCNIKIEM REKTORA DS. OSÓB Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIAMI jest mgr Tomasz Wesołowski, pedagog Wydziału Aktorskiego w Krakowie.
e-mail: dostepnosc@ast.krakow.pl
